Monang Naipospos
Tung maol do najolo dilupahon halak Batak haporseaonna tu Mulajadi 
Nabolon. Dung lam laon tingki, dilupahon ma i ala dung ro parbinotoan 
naimbaru jala mabiar halak Batak mandok Mulajadi Nabolon. Alai
 ombas saonari on, lam pistar halak Batak, dilului ma hasintongan ni 
angka hata pandohan i, lam diparhatutu ma na so sala mandok Mulajadi 
Nabolon sijadihon nasa na adong mangihuthon parbinotoan dohot haporseaon
 ni halak Batak. Alai nang pe songon i hurang dope parbinotoan ni 
natorop nabidang taringot tusi sian ugari Habatahon 
Ianggo ompunta najolo sai dilului do hahotan ni harajaonna  na 
“marsuhi ni ampang na opat”. I do ojahan ni saluhut adat dohot uhum ni 
halak Batak. Ojahan i ma nidokna Tona, Poda, Patik dohot Uhum. Angka i 
do sabor na so jadi langkaan jala ndang jadi suruhon. Naung 
marpangoloion tu Mulajadi Nabolon do molo dung hot nasida disi.
Dua bagian pandohotan ni suhi ni ampang na opat i, jala tong do opat, 
ima; Pandohotan parjolo ima; Parbinotoan, Haporseaon, Pangoloion dohot 
Parulan. Na opat on tarrimpun gabe sada ima Habonoron. Pandohotan 
paduahon ima; Haserepon, Habengeton, Hapantunon dohot Hahormaton. Na 
opat on tarrimpun gabe sada ima Hadaulaton. I ma suhi ni Harajaon ni 
Mulajadi Nabolon pinahot ni halak Batak najolo di harajaonna. Dilapati 
do i dibagasn sada hata; disi hita hundul disi Ompunta Martua Debata. 
Disi ojak harajaonna, disi ma ojak (singa ni) harajaon ni Mulajadi 
Nabolon. Ndang tarpatudos i tu loloan ni “napulpal”.
Raja Uti, ima Raja parjolo di halak Batak na paojakhon harajaonna 
“marsuhi ni ampang naopat”. Hombar tusi, ia gondang ni Raja i 
mangihuthon parbinotoan ni angka pargonsi digoar do “suhi ni ampang 
naopat”. 
Tona do tu Raja Sisingamangaraja sian Mulajadi Nabolon “maningahon” 
pandohotan ni na opat ragam nangkin dibagasan “adat” dohot “uhum” ojahan
 ni harajaonna, jala ditandosi Raja Uti do i tu Raja Sisingamangaraja 
(I) asa hot pangulahonna. Ima natarrompu dibagasan padan tabutabu sitarapullang.
 Harajaon ni Sisingamangaraja pe tong do mar-suhi ni ampang na opat  
Hombar tusi do pandohotan ni adat ni Batak, tong do marsuhi ni ampang na
 opat asa gok pangulahonna.
Dung dipapita Raja Sisingamangaraja ojahan ni harajaon Bius, dipatota do
 asa marharajaon suhi ni ampang na opat. Boi do dapot barita on di Bius 
Toba, ia rajana opat do. Didok ma i Raja Naopat manang raja maropat. 
Molo tung adong pe angka partohap na asing, adong do panggoarina be 
manang raja na ualu asing sian naopat ondeng.
Di adat Batak pe, ndang hot adat i ianggo so dipanjouhon tohonan
 suhi ni ampang naopat, ima na nidokna pandohotan ni ulaon i. Ima, 
dongan tubu, hulahula, boru dohot raja. Didok ma podana, “manat” 
mardongan tubu, “somba” marhulahula, “elek” marboru, “pantun” marraja. 
Laos dipaihuthon do dohot uhum tusi, molo sala tu suhi ni ampang naopat,
 ingkon; “sulangan” dongan tubu, “parpisoan” hulahula, “parulosan” boru,
 “bulangbulangan” raja.
Tung sura adong ulaon di huta/horja, sai jumolo do jinou raja dohot 
natua-tua manghatai patotahon ulaon i. Dipasahat ma ulaon i tu Raja asa 
Raja i mangatur. Tung sura pe adong muse angka pangkuling na haduk, 
manang ala na hurang tabo indahan, Raja nama mangabarai. I do umbahen 
didok natuatua; Bulung ni pinasa pangarahoti, hata ni Raja pangaramoti.
Dung lam sengsang adat Batak, holan sada ragam nama binoto ni halak 
Batak suhi ni ampang naopat uju di ulaon adat, ima pamarai/pangamai, 
simandokhon/iboto, sihunti ampang/pariban, dohot boru/parorot (namboru).
Nuaeng on binege sian hata ni na malo marpollung taringot tu habatahon 
dalihan natolu do ojahanna ninna be. Ima na so marhatutuhon adong Raja, 
jala na so dipaojak jala dipasangap nasida be raja panotari adat dohot 
uhum i di habatahonna, di hutana, di horjana dohot di Biusna.
Sitogu sabuk tu pudi do didok natuatua sigete nonang sipalinjom 
hasintongan ni adat dohot uhum. Songon hata ni boru-boru nariting do 
pangkuling ni sitogu sabuk tu pudi. ndang tarpasingot. Aut tung sura pe 
dipodai asa marparbinotoan, dipaingot asa marpartinandaan, insak-insak 
dohot ragam ni hata na roa do pamintoranna.
Halak Batak saonari godangan nama maroloan tu anakna songon taganing. 
Asal ma sonang roha ni naumposo, jahul petaho sian adat dioloi natuatua 
nama, ala dijaga “hatangkangon” ni angka naumposo na girgir marumpamahon
 eme namasak gigagat ursa ujungna amporotan ma, alana somalna sai duhut narata do digagat ursa.
Tudos ma halak Batak sisongon on niumpamahon ni natuatua; natungging do na teal songon hudon na so hinarpean. 
Post Top Ad
 Your Ad Spot
Wednesday, 23 May 2018
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Post Top Ad
 Your Ad Spot
Author Details
The author is a seacoast which traveled the country people, studied the academic College in old age, have passed the Bachelor at the age of 40 years, and earned the title of academic S.Tr.Kom and earned the title of international certification of skills Microsoft IE Microsoft Office MOS academic degree with Sertificate.



No comments:
Post a Comment